Madde 10 - Sözleşmeden doğan davalarda yetkİ
HMK
|
MADDE 10 - (1) Sözleşmeden doğan davalar, sözleşmenin ifa edileceği yer
mahkemesinde de açılabilir.
|
1086 sayılı Kanunun 10 uncu
maddesinde yer alan sözleşmelere ilişkin yetki kuralında, davalının veya
vekilinin dava tarihinde orada bulunması hâlinde, sözleşmenin kurulduğu yerde
de dava açılmasına imkân verilmekte idi. Ancak, bu yetki kuralının işlerlik kazanabilmesi
için dava açılmadan önce, davalı ya da vekilinin sözleşmenin kurulduğu yerde
bulunduğunu araştırıp tespit etmek zorunluluğu vardı. Bu durumu tespit etmek
de, davacı açısından oldukça zordur. O nedenle, sözleşmenin yapıldığı yer
mahkemesinin yetkisine, uygulama alanı bulamadığından, bu maddede yer
verilmemiştir.
1086 sayılı Kanunun 10 uncu maddesine paralel bir biçimde, sözleşmenin ifa yeri mahkemesi özel yetkili mahkeme olarak muhafaza edilmiştir. |
HUMK
|
MADDE 10
Dava,mukavelenin icra olunacağı veyahut müddeaaleyh veya vekili dava
zamanında orada bulunmak şartiyle akdin vuku bulduğu mahal mahkemesinde de
bakılabilir.
|
|
İlgili Maddeler
6098
sayılı Türk Borçlar Kanunu
Borcun ifa yeri,
tarafların açık veya örtülü iradelerine göre belirlenir. Aksine bir anlaşma
yoksa, aşağıdaki hükümler uygulanır;
1. Para borçları,
alacaklının ödeme zamanındaki yerleşim yerinde,
2. Parça borçları,
sözleşmenin kurulduğu sırada borç konusunun bulunduğu yerde,
3. Bunların dışındaki
bütün borçlar, doğumları sırasında borçlunun yerleşim yerinde,
ifa edilir.
Alacaklının yerleşim
yerinde ifası gereken bir borcun doğumundan sonra alacaklının yerleşim yerini
değiştirmesi sebebiyle ifa önemli ölçüde güçleşmişse borç, alacaklının önceki
yerleşim yerinde ifa edilebilir.
|
|
|
Kaynak Kanun - sZPO
|
Art. 31 Grundsatz
|
Für
Klagen aus Vertrag ist das Gericht am Wohnsitz oder Sitz der beklagten Partei oder an
dem Ort zuständig, an dem die charakteristische Leistung zu erbringen ist.
|
|
15. HD, 02.04.2012,
1736/2163
Satım veya eser sözleşmesinden kaynaklanan menfi tespit davalarında,
sözleşmenin ifa yeri mahkemesinin yetkili olduğu hk.
“Davacı/alıcı eldeki davada, yanlar arasındaki satım sözleşmesine konu
eşarpların miktarının eksik gönderildiğini ileri sürerek, bu eksik teslim
nedeniyle karşılıksız kalan çeklerin iadesini ve borçlu olmadığının tespitini
istemiştir. (...)
Uyuşmazlık, açıkça sözleşmeden kaynaklandığına göre, davacı/alıcı eksik
ifaya dayanarak 1086 sayılı HUMK’nun 10. maddesi uyarınca sözleşmenin yerine
getirileceği yer mahkemesinde de menfi tespit ve istirdat davası açabilir.
Davacı/alıcının istemi yönünden, davalı/satıcının borcunu yerine getireceği
yer, HUMK.nun 10. maddesi anlamında yetkili mahkemeyi belirler.
... somut olay yönünden de malın teslimi borcunun Erzurum’da ifa
edileceği konusunda tarafların açık iradesinin olduğu ve iddiaya göre eksik
de olsa ifanın Erzurum’da gerçekleştiği, dolayısıyla ifa yerinin Erzurum
olduğu belirgindir.
Sonuç olarak; akdin ifa yerinin Erzurum olması nedeniyle davacının menfi
tespit ve istirdat davasını Erzurum Asliye Ticaret Mahkemesi’nde açmasında
usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamaktadır.”(344)
“Dava, BK’nın 355 ve devamı maddelerinde düzenlenen eser sözleşmesinden
kaynaklanan menfi tespit istemine ilişkindir. (...) Dava konusu somut olayda
taraflar arasında 15.03.2011 tarihli sözleşme düzenlenmiş sözleşmede yetkili
mahkeme Ankara mahkemeleri olarak belirlenmiştir. Ancak sözleşmenin 4.
maddesinde sözleşmeye konu işin Bursa’nın muhtelif semtlerinde asfalt yapım
işi olduğu hükme bağlanmıştır. Bu durumda sözleşmenin ifa yeri Bursa ili
dahilinde olmaktadır. Bursa Asliye Ticaret Mahkemesi’nde dava açılmasında
herhangi bir yasal engel bulunmamaktadır.
(Pekcanıtez, Taş
Korkmaz, Özekes, Akkan, 2017, para. I.500)
Sözleşme feshedilmişse artık geçerli bir sözleşme varmış gibi 10. maddeye
dayanılarak sözleşmenin ifa yerinde dava açılamaz. Ancak, örneğin,
sözleşmeden dönülmesi ve bu sebeple tazminat talep edilmesi hâlinde bu dava
sözleşmeden doğan bir dava olduğundan, 10. maddedeki yetki kuralı uygulanarak
sözleşmenin ifa yeri mahkemesinde dava açılabilir.
|
|
Not 10
Sözleşmenin ifa yerinde
dava açılamayacak haller:
|
Yorumlar
Yorum Gönder