İKİNCİ BÖLÜM - YARGILAMAYA HAKİM OLAN İLKELER
İKİNCİ BÖLÜM
Yargılamaya Hâkim Olan İlkeler
MADDE 24 - Tasarruf ilkesi
MADDE 25 - Taraflarca getirilme ilkesi
MADDE 26 - Taleple bağlılık ilkesi
MADDE 27 - Hukuki dinlenilme hakkı
MADDE 28 - Aleniyet ilkesi
MADDE 29 - Dürüst davranma ve doğruyu söyleme yükümlülüğü
MADDE 30 - Usul ekonomisi ilkesi
MADDE 31 - Hâkimin davayı aydınlatma ödevi
MADDE 32 - Yargılamanın sevk ve idaresi
MADDE 33 - Hukukun uygulanması
İKİNCİ BÖLÜM
Yargılamaya Hâkim Olan İlkeler
(1) Hâkim, iki taraftan birinin talebi olmaksızın, kendiliğinden bir
davayı inceleyemez ve karara bağlayamaz.
(2) Kanunda açıkça belirtilmedikçe, hiç kimse kendi lehine olan davayı
açmaya veya hakkını talep etmeye zorlanamaz.
(3) Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri dava konusu
hakkında, dava açıldıktan sonra da tasarruf yetkisi devam eder.
(1) Kanunda öngörülen istisnalar dışında, hâkim, iki taraftan birinin
söylemediği şeyi veya vakıaları kendiliğinden dikkate alamaz ve onları
hatırlatabilecek davranışlarda dahi bulunamaz.
(2) Kanunla belirtilen durumlar dışında, hâkim, kendiliğinden delil
toplayamaz.
(1) Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya
başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar
verebilir.
(2) Hâkimin, tarafların talebiyle bağlı olmadığına ilişkin kanun
hükümleri saklıdır.
(1) Davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi
hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahiptirler.
(2) Bu hak;
a) Yargılama ile ilgili olarak bilgi sahibi olunmasını,
b) Açıklama ve ispat hakkını,
c) Mahkemenin, açıklamaları dikkate alarak değerlendirmesini ve
kararların somut ve açık olarak gerekçelendirilmesini,
içerir.
(1) Duruşma ve kararların bildirilmesi alenidir.
(2) Duruşmaların bir kısmının veya tamamının gizli olarak yapılmasına
ancak genel ahlâkın veya kamu güvenliğinin kesin olarak gerekli kıldığı
hâllerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut resen mahkemece karar
verilebilir.
(3) Tarafların gizlilik talebi ön sorunlar hakkındaki hükümler
çerçevesinde gizli duruşmada incelenir ve karara bağlanır. Hâkim, bu kararının
gerekçelerini, esas hakkındaki kararı ile birlikte açıklar.
(4) Hâkim, gizli yargılama işlemleri sırasında hazır bulunanları o
yargılamayla ilgili edindikleri bilgileri açıklamamaları hususunda uyarır ve
26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun gizliliğin ihlaline
ilişkin hükmünün uygulanacağını ihtar ederek bu hususu tutanağa geçirir.
(1) Taraflar, dürüstlük kuralına uygun davranmak zorundadırlar.
(2) Taraflar, davanın dayanağı olan vakıalara ilişkin açıklamalarını
gerçeğe uygun bir biçimde yapmakla yükümlüdürler.
(1) Hâkim, yargılamanın makul süre içinde ve düzenli bir biçimde
yürütülmesini ve gereksiz gider yapılmamasını sağlamakla yükümlüdür.
(1) Hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda,
maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında,
taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini
isteyebilir.
(1) Yargılamayı, hâkim sevk ve idare eder; yargılama düzeninin
bozulmaması için gerekli her türlü tedbiri alır.
(2) Okunamayan veya uygunsuz yahut ilgisiz olan dilekçenin yeniden
düzenlenmesi için uygun bir süre verilir ve bu dilekçe dosyada kalır. Verilen
süre içinde yeni bir dilekçe düzenlenmezse, tekrar süre verilemez.
(1) Hâkim, Türk hukukunu resen uygular.
Yorumlar
Yorum Gönder