Madde 34 - Yasaklılık sebeplerİ
HMK
|
MADDE 34
(1)
Hâkim, aşağıdaki hâllerde davaya bakamaz; talep olmasa bile çekinmek
zorundadır:
a)
Kendisine ait olan veya doğrudan doğruya ya da dolayısıyla ilgili olduğu
davada.
b)
Aralarında evlilik bağı kalksa bile eşinin davasında.
c)
Kendisi veya eşinin altsoy veya üstsoyunun davasında.
ç)
Kendisi ile arasında evlatlık bağı bulunanın davasında.
d)
Üçüncü derece de dâhil olmak üzere kan veya kendisini oluşturan evlilik bağı
kalksa dahi kayın hısımlığı bulunanların davasında.
e)
Nişanlısının davasında.
f) İki
taraftan birinin vekili, vasisi, kayyımı veya yasal danışmanı sıfatıyla
hareket ettiği davada.
|
Madde Gerekçesi
|
Hâkimin davaya bakmaktan yasaklı
olduğu hâllere ilişkin 1086 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin dili
sadeleştirilmiş, yasaklılık hâllerinden her biri ayrı bir bentte
düzenlenmiştir. Ancak, 28 inci maddenin (2) numaralı bendinde mevcut olan kan
ve kayın hısımları arasındaki derece farkı kaldırılarak her iki hısımlık
bakımından da üçüncü derece dahil olmak üzere yasaklılık getirilmiştir. Yine
maddenin, (4) numaralı bendinde yer alan hüküm, hâkimlerin görevleri gereği
yapamayacağı işlerle ilgili olup, uygulama alanı olmaması sebebiyle metne
dahil edilmemiştir. Maddeye, nişanlılık da yasaklılık sebebi olarak ilave
edilmiştir.
|
HUMK
|
MADDE 28
Hakim
aşağıdaki hallerde davaya bakmaktan memnudur. Talep edilmese bile bizzat
istinkafa mecburdur:
1 -
Kendisine ait olan veyahut doğrudan doğruya veya dolayısiyle alakadar olduğu
davalarda,
2 -
Aralarında evlilik rabıtası mürtefi olsa bile karısının davasında ve neseben
veya sebeben usul ve füruunun veya üçüncü dereceye kadar (bu derece dahil)
neseben veya kendisiyle sıhriyet hasıl olan evlilik mürtefi olsa dahi ikinci dereceye
kadar (bu derece dahil) sebeben civar hısımlarının veya aralarında evlatlık
rabıtası bulunanın davasında,
3 - İki
taraftan birinin vekili veya vasisi veya kayyımı sıfatiyle hareket ettiği
davalarda,
4 - Hini
davada heyeti idaresinden bulunduğu cemiyete, belediyeye veya diğer hükmi bir
şahsa ait davalarda.
|
MADDE 13
Bir
hakim veya Cumhuriyet Savcısının eşi, sebep veya nesep itibariyle usul ve
füruundan veya ikinci dereceye kadar (Bu derece dahil) hısımlarından olan avukat,
o hakim veya Cumhuriyet Savcısının baktığı dava ve işlerde avukatlık edemez.
|
Anayasa
|
MADDE 140/5
Hakimler
ve savcılar, kanunda belirtilenlerden başka, resmi ve özel hiç bir görev
alamazlar.
|
Kaynak Kanun
|
§ 41 ZPO Ausschluss von der Ausübung des Richteramtes
Ein Richter ist von der Ausübung des
Richteramtes kraft Gesetzes ausgeschlossen:
|
Kaynak Kanun- sZPO
|
Art. 47 Ausstandsgründe
1 Eine
Gerichtsperson tritt in den Ausstand, wenn sie:
a. in
der Sache ein persönliches Interesse hat;
b. in
einer anderen Stellung, insbesondere als Mitglied einer Behörde, als
Rechtsbeiständin
oder Rechtsbeistand, als Sachverständige oder Sachverständiger,
als
Zeugin oder Zeuge, als Mediatorin oder Mediator in der gleichen
Sache
tätig war;
c. mit
einer Partei, ihrer Vertreterin oder ihrem Vertreter oder einer Person, die
in der
gleichen Sache als Mitglied der Vorinstanz tätig war, verheiratet ist
oder
war, in eingetragener Partnerschaft lebt oder lebte oder eine faktische
Lebensgemeinschaft
führt;
d. mit
einer Partei in gerader Linie oder in der Seitenlinie bis und mit dem dritten
Grad
verwandt oder verschwägert ist;
e. mit
der Vertreterin oder dem Vertreter einer Partei oder mit einer Person, die
in der
gleichen Sache als Mitglied der Vorinstanz tätig war, in gerader Linie
oder im
zweiten Grad der Seitenlinie verwandt oder verschwägert ist;
f. aus
anderen Gründen, insbesondere wegen Freundschaft oder Feindschaft
mit
einer Partei oder ihrer Vertretung, befangen sein könnte.
2 Kein
Ausstandsgrund für sich allein ist insbesondere die Mitwirkung:
a. beim
Entscheid über die unentgeltliche Rechtspflege;
b. beim
Schlichtungsverfahren;
c. bei
der Rechtsöffnung nach den Artikeln 80–84 SchKG19;
d. bei
der Anordnung vorsorglicher Massnahmen;
e. beim
Eheschutzverfahren.
|
(Pekcanıtez, Akkan,
Taş Korkmaz, Özekes, 2017, para. I.694)
Hâkim kendisinin veya eşinin altsoy veya
üstsoyunun davasına bakamaz (m. 34/1-c). Bu bentte, “eski eş”in altsoyu ve
üstsoyunun davasına bakılamayacağı ile ilgili bir açıklık olmamasına rağmen,
d bendinde yer alan yasaklılık hâlinde, evlilik birliği ortadan kalkmış olsa
bile denildiğine göre, eski eşin altsoy ve üstsoyu bakımından da hâkimin
yasaklılık hâlini kabul etmek gerekir.
(Pekcanıtez, Akkan,
Taş Korkmaz, Özekes, 2017, para. I.699)
Birinci bent dışındaki hâllerde, kanun açıkça
“davasında/davada” kelimesini kullandığı için, hâkimin eşinin (veya
altsoy-üstsoyunun, evlatlık bağı bulunanın, belirtilen derecedeki kayın
hısımlarının, nişanlısının ve son bent) davacı veya davalı olduğu davalar
dışında, eşinin (veya Kanun’da sayılan kişilerin) doğrudan veya dolayısıyla
ilgili olduğu davalarda, 34. madde anlamında yasaklılık sebebi mevcut
değildir.
(Pekcanıtez, Akkan,
Taş Korkmaz, Özekes, 2017, para. I.701)
Avukatın çekinmesi gereken bir durumda
çekinmemesi hâlinde yapılan mahkeme usûl işlemlerinin sonucunun ne olacağı
düzenlenmemiştir. Ancak davaya bakması yasak olan hâkimin davaya bakmış
olmasının mutlak bozma sebebi olarak kabul edilmesi sonucunu, avukatın
çekinmesi gereken bir durumda davaya devam etmiş ve hüküm verilmiş olması
bakımından da kabul etmek ve bu durumu da mutlak bozma sebebi saymak gerekir.
|
Yorumlar
Yorum Gönder