Madde 96 - Süre

HMK

MADDE 96 (1) Eski hâle getirme, işlemin süresinde yapılamamasına sebep olan engelin ortadan kalkmasından itibaren iki hafta içinde talep edilmelidir. (2) İlk derece ve istinaf yargılamalarında, en geç nihai karar verilinceye kadar eski hâle getirme talebinde bulunmak mümkündür. Ancak, nihai karar bir tarafın yokluğunda verilmişse, tahkikat aşamasında kaçırılan süreler için kararın verilmesinden sonra da eski hâle getirme talebinde bulunulabilir.

Madde Gerekçesi

Bu hükümle, eski hâle getirme talebinin hangi süre içinde yapılacağı düzenlenmiştir. Buna göre, eski hâle getirme talebi, işlemin süresinde yapılamamasına engel olan sebebin ortadan kalkmasından itibaren onbeş gün içinde ileri sürülmelidir. Bu süre, 1086 sayılı Kanunun 168 inci maddesinin birinci fıkrasında on gün olarak öngörülmüştü. Onbeş günlük süre, eski hâle getirme talebinin ileri sürülmesi için Komisyon tarafından da yeterli görülmüştür. İkinci fıkra ile, ilk derece yargılamasında ve istinaf aşamasında, eski hâle getirme talebinin en geç mahkemece nihaî karar verilmesine kadar ileri sürülmesi esası kabul edilerek, talep için nihaî bir süre getirilmiştir. Esasen, bu durum, söz konusu mahkemelerde, ön sorun olarak ileri sürülmesi ve incelenmesi kabul edilen eski hâle getirme talebinin niteliği gereği ortaya çıkmaktadır. Ancak nihaî karar bir tarafın yokluğunda verilmişse, o tarafın hukukî dinlenilme hakkının muhafazası açısından, nihaî kararın verilmesinden sonra da, yine onbeş günlük süreye riayet edilerek eski hâle getirme talebinde bulunulabilecektir. Yargıtayda ileri sürülecek eski hâle getirme talepleri açısından ise kural olarak Yargıtayda temyiz süresinin kaçırılması hâlinde, eski hâle getirme yoluna başvurulacağından, nihaî karar verilinceye kadar şeklinde bir süre sınırlaması gerekli olmayacaktır. Yargıtayın ilk derece mahkemesi olarak yargılama yaptığı hâllerde ise zaten ilk derece mahkemesi için belirtilen kurallar geçerli olacaktır.

HUMK

MADDE 168 Hali sabıka irca talebi maniin zevali tarihinden itibaren on gün zarfında usulen dermeyan edilmedikçe mesmu olmaz. Tahkikat esnasında mürur etmiş olan müddetlerin esasa mütedair vicahi hükümden sonra hali sabıka ircaı talep olunamaz.

Kaynak Kanun

§ 234 Wiedereinsetzungsfrist (1) 1Die Wiedereinsetzung muss innerhalb einer zweiwöchigen Frist beantragt werden. 2Die Frist beträgt einen Monat, wenn die Partei verhindert ist, die Frist zur Begründung der Berufung, der Revision, der Nichtzulassungsbeschwerde oder der Rechtsbeschwerde einzuhalten. (2) Die Frist beginnt mit dem Tag, an dem das Hindernis behoben ist. (3) Nach Ablauf eines Jahres, von dem Ende der versäumten Frist an gerechnet, kann die Wiedereinsetzung nicht mehr beantragt werden.

Kaynak Kanun - sZPO

Art. 148 Wiederherstellung 1 Das Gericht kann auf Gesuch einer säumigen Partei eine Nachfrist gewähren oder zu einem Termin erneut vorladen, wenn die Partei glaubhaft macht, dass sie kein oder nur ein leichtes Verschulden trifft. 2 Das Gesuch ist innert zehn Tagen seit Wegfall des Säumnisgrundes einzureichen. 3 Ist ein Entscheid eröffnet worden, so kann die Wiederherstellung nur innerhalb von sechs Monaten seit Eintritt der Rechtskraft verlangt werden.

Not 34 (Pekcanıtez, Akkan, Taş Korkmaz, Özekes, 2017, para. I.942) Öte yandan, eski hâle getirme süresinin başlama tarihi, karşılaşılan engele göre değişir. Her engelin etkilerinin ortadan kalktığı tarih farklı olduğundan, iki haftalık sürenin başlangıç tarihi de buna bağlı olarak değişecektir. Ortaya çıkan engel bedensel bütünlüğe ilişkinse (hastalık, yaralanma veya kriz geçirme) hastalığın veya yaralanmanın etkisi geçtikten veya taraf kendisine bir vekil atayacak duruma geldikten sonra engelin kalktığı kabul edilir ve süre işlemeye başlar. Buna karşılık, doğal bir afet nedeniyle kesin süre kaçırılmışsa eski hâle getirme süresi bu afetin etkileri ortadan kalktığı tarihten itibaren işleyecektir. Örneğin, yollar kar nedeniyle kapandığı için bir yerleşim yerine ulaşmak mümkün olmaktan çıkmışsa eski hâle getirme süresi yolların yeniden ulaşıma açılmasıyla birlikte işlemeye başlayacaktır. (Pekcanıtez, Akkan, Taş Korkmaz, Özekes, 2017, para. I.948) Mahkeme eski hâle getirme şartlarını araştırırken re’sen araştırma ilkesi geçerlidir. Eski hâle getirme sebepleri genelde hukukî işlemden ziyade, hukukî fiil veya haksız fiile dayandığından kesin delille (senetle) ispat kuralı uygulanmayacaktır. Bunun bir sonucu olarak, eski hâle getirme sebeplerinin ispatı için takdiri delillere başvurmak mümkün olacak ve mahkeme gösterilen delilleri serbestçe takdir edecektir. İspat ölçüsü ise düşük tutulmalıdır. Bu konuda tam ispat aranmaz, yaklaşık ispat yeterli sayılır.